Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2013

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ/COMMENT ON NATIVITY ICON




  Η εορτή των Χριστουγέννων εορταζόταν αρχικά μαζί με την γιορτή των Θεοφανείων.Μετατέθηκε όμως στις 25 Δεκεμβρίου κατά τον 4ο αιώνα μχ ώστε να αντικαταστήσει την λατρεία του Ήλιου που συνεχιζόταν αυτήν την εποχή (Χειμερινή ισημερία-Αύξηση ημέρας).
  Η εικονογραφία της εορτής βασίζεται στο Ευαγγέλιο του Λουκά για την Γέννηση  και στου Ματθαίου για τους μάγους.Οι σκηνές του λουτρού του Παιδιού και αυτής του Ιωσήφ βασίζεται σε απόκρυφες διηγήσεις.
 Στο κέντρο της εικόνας βρίσκεται η Θεοτόκος συνήθως ξαπλωμένη και πιο σπάνια γονατιστή δίπλα στο θείο βρέφος.Εικονίζεται συνήθως ακουμπισμένη στο ένα χέρι να συλλογίζεται το μυστήριο της ενθρώπισης του Θεού.Βλέπουμε οτι η Θεοτόκος δεν έχει γύρω της γυναίκες να την υπηρετουν όπως βλέπουμε σε άλλες γεννήσεις(Προδρόμου,Θεοτόκου).Αυτό συμβαίνει για να υπογραμιστει οτιη Θεοτόκος γέννησε χωρίς ωδίνες τον Χριστό και άρα δε χρειαζόταν τις υπηρεσίες τους.
 Ο Χριστός βρίσκεται μέσα σε ένα σκοτεινό σπήλαιο που υπονοεί το σκοτάδι του προχριστιανικού κόσμου,την έσχατη απόγνωση και την σκιά του θανάτου που βασίλευε στην ανθρωπότητα πρίν ο Θεός έρθει στόν κόσμο.Συμβολίζει ακόμη το άνοιγμα των εγκάτων του Αδη που θα νικηθεί απ οτον Χριστό με την Ανάσταση του.Βλέπουμε δηλαδή μια ενδιαφέρουσα αναλογία πρός  την εικόνα της Ανάστασης της καθόδου δηλαδή και στις δύο περιπτώσεις.Βλέπουμε την κατάδυση του Χριστού στην καρδιά του σκοταδιού του θανάτου.Συμβολική είναι επίσης και η φάτνη του Χριστού θυμίζοντας περισσότερο τάφο η θυσιαστήριο παρά παιδικό κρεββάτι.Επίσης και οι φασκιές που είναι τυλιγμένος ο Χριστός θυμίζουν τα σουδάρια που τυλίχτηκε ο Χριστός κατά την ταφή του.Υπογραμίζει θα λέγαμε η εικόνα της Γέννησης τον σκοπό που ήρθε ο Χριστός στην γή,για να θυσιαστεί δηλαδή ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να σωθεί και να έχει ζωή αιώνιο πέρα απο τον τάφο.
   Το θείο βρέφος φωτίζεται απο το άστρο της γέννησης το οποίο καταλήγει σε τρείς ακτίνες θυμίζοντας ότι Αυτός είναι ο Ενας της Αγίας τριάδος ομοούσιος με τον πατέρα και το Αγιο Πνεύμα.
 Πίσω απο τον Χριστό υπάρχουν ένα βόδι και ένα γαιδουράκι τα οποία υπενθυμίζουν  την προφητεία του Ησαία(1,3)που λέει:"Το βόδι γνωρίζει τον ιδιοκτήτη του Κυρίου του και ο όνος γνωρίζει την φάτνη ιδιοκτησία του Κυρίου του,ο Ισραηλιτικός όμως λαός δέν με αναγνωρίζει ώς Κύριον του,δέν έχει ούτε στοιχειώδη κατανόηση δι εμέ".
  Δίπλα του οι Άγγελοι, μάρτυρες της Θεότητος του,αναγγέλουν το καλό νέο στούς βοσκούς,ανθρώπους απλούς,άδολους,αφελείς οι οποίοι όπως και οι γυναίκες στον τάφο(Μυροφόρες) ζούν κατά κάποιο τρόπο στο περιθώριο της κοινωνίας.
  Οι μάγοι εικονίζονται και αυτοί στην εικόνα είτε οδεύοντας πρός τον Χριστό είτε προσκυνόντας τον.Οι μάγοι είναι άνθρωποι που ψάχνουν σοφά για την αλήθεια και ακολουθούν το αστέρι που τους οδηγεί θα λέγαμε στα πόδια του Χριστού.
  Ο Ιωσήφ στέκει παράμερα υπογραμίζοντας ότι δέν έχει λάβει μέρος στην γέννηση του Παιδιού.Παρουσιάζεται σκεφτικός μή όντας σε θέση να αφομοιώσει το μυστήριο της Γεννήσεως Υιού από Παρθένο.Σε πολλές εικόνες εικονίζεται δίπλα του ένας γέρος που πιστεύεται ότι είναι ο δαίμονας που του βάζει λογισμούς αμφιβολίας για την Παρθένο.Είναι χαρακτηριστικό πολλών εικόνων της Γεννήσεως ότι η Θεοτόκος έχει το πρόσωπο στραμένο, όχι πρός τον Σωτήρα, αλλά πρός τον Ιωσήφ με μια έκφραση κατανόησης και βαθιάς λύπης.Η Θεοτόκος μοιάζει να θέλει να βοηθήσει με όλες τις δυνάμεις της τον Ιωσήφ.Σ"αυτήν την φροντίδα προσδιορίζεται κιόλας το υπούργημα της ώς Βασίλισσας των ουρανών μεσίτριας του ανθρωπίνου γένους, αυτής που φέρει τις θλίψεις των ανθρώπων.
  Ενα άλλο επεισόδιο που απεικονίζεται και είναι δανεισμένο απο τα απόκρυφα Ευαγγέλια είναι η σκηνή του λουτρού του Χριστού το οποίο υπενθυμίζει ότι ο ενσαρκωμένος Θεός δέν διαφέρει σε τίποτα εξωτερικά απο ένα άλλο παιδί και υποβάλεται σε ανθρώπινες συνήθειες.
  Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι σε ένα γενικό σχήμα η εικόνα της Γέννησης αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα.Το υψηλό έχει έκταση Θεοφανείας,το μεσαίο αφιερώνεται στο μυστήριο και το κατώτερο τμήμα είναι της ανθρώπινης κυριαρχίας.
  Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι με την Γέννηση του Εμμανουήλ(Ο Θεός μεθ"υμών),ο Θεός ξανασυναντά στην καρδιά των σκοταδιών τον αποκλεισμένο απο τον παράδεισο άνθρωπο.Ενα Πάσχα του χειμώνα θα λέγαμε ότι είναι η Γέννηση και ξανασχεδιάζει  την λερωμένη εικόνα της ανθρωπότητας η οποία απο εδώ και εμπρός αναγεννιέται και ανασταίνεται μαζί του μέσω του Σώματος και του Αίματος του που έλαβε κατά την Γέννηση Του.

Συρεγκέλας Δημήτρης.Χριστούγεννα 2013




 The feast of Christmas was celebrated originally  together with the feast of Epiphany.It moved on December 25 during the 4th century AD to replace the worship of the Sun that was going on that period ( Winter solstice - day increase ) .
  The iconography of the feast is based on the Gospel of Luke for the Nativity and on  Matthew for Magi.The scenes of the bath of the Child and that of Joseph based on arcane narratives .
 In the center of the compotition is the Virgin usually lying rarer kneeling next to the holy infant.She depicted usually leaned on one hand to contemplate the mystery of God"s incarnation .

We can notice that the Mother of God hasn"t around her women  ministering her as we see in other births (Baptist, Mary). This is for emphasising that the Mother of God gave birth without pangs Christ and therefore did not need their services
.
 Christ is in a dark cave which implies the darkness of pre-Christian world , the ultimate despair and shadow of death which was leading in  humanity before God"s incarnation.It also symbolizes the opening of the bowels of Hades who will be defeated by Christ by His resurrection.So we watch an interesting analogy with the icon of the Resurrection,  the cathode in both of the occassions.We watch the diving of Christ in the heart of the death"s darkness.Symbolic is also the manger of Christ reminding more grave or altar despite childhood bed .Also, the swaddling clothes wrapped the Christ remind the fabrics with which Christ wrapped  in His burial.We would say that the icon of the Nativity notices of the reason that Christ came to earth to be sacrificed so that man can be saved and has eternal life beyond the grave.

   The Divine infant illuminated by the star of birth which results in three rays reminding that He is the One of the Holy Trinity consubstantial with the Father and the Holy Spirit .

 Behind Christ are depicted an ox and a donkey, which recall the prophecy of Isaiah ( 1.3 ) which says : " The ox knows its owner , and Lord knows the only property manger of the Lord ,but the Israelite people but not recognize me as his master has neither rudimentary understanding by me . "
  Next to Him the Angels witnesses of His Divinity , announcing the good news to the shepherds , ordinary people , guileless , gullible who,like the women at the tomb ( Myrrhbearing women ) somehow live on the margins of society .

  The wise men are also depicted in the icon or Moving towards Christ or venerating Him.The wise men are people searching wisely for the truth and follow the star that leads them we could say to the feet of Christ .

  Joseph stands aside emphasizes that he has not taken part in the birth of infant.He is depicted thoughtfully not being able to digest the mystery of the Nativity of an infant from a Virgin.In many images is shown next to an old man who is believed to be the demon who puts thoughts of doubt for the Virgin.Is a  feature of many icons of the Nativity that the Virgin has is turning her head not to the Savior , but to Joseph with an expression of deep understanding and sadness.Mother of God seems to want to help Joseph with all of her power. in this care is also determined her characteristic as the Queen of Heaven mediatrix of mankind , she who is bearing the sorrows of the people .

  Another episode that is depicted is borrowed from the apocryphal Gospels is the scene of the bath of Christ which recalls that the incarnate God is indistinguishable externally from another child and subjected to human habits .
  Summarizing we would say that in a general shape the image of the Nativity is setting in three areas.The higher area is devoted to the appearance of God , the middle is devoted to the mystery and the lower part belongs to  human domination.

  Closing we would like to emphasize that the Birth of Emmanuel (God is with us ) , God meets again in the heart of the darkness the blocked from heaven man.One Easter in the winter we would say that is the Birth and redesigning the soiled image of humanity which from now on is reborn and resurrected  through His Body and Blood that He takes throw His birth.


Dimitris Siregelas Christmas 2013








Η Γέννησις,εγκαυστική εικόνα,Ι.Μονή Αγ.Αικατερίνης Σινά,7ος αι./Nativity,encaustic icon,Holy moastery of St.Catherine Sina, 7th cent.





Η Γέννησις,Μαύρη εκκλησία,Καππαδοκία,11ος αι./Nativity,dark church,Cappadokia,11th cent.









Η Γέννησις,μηνολόγιον του Βασιλείου,11ος αι,Βατικανό/Nativity,menolgion of Vasilios,11th cent.,Vatican





Η Γέννησις,Παναγία του Άρακα,Κύπρος,1192μχ/Nativity,Panagia of Arakas,Cyprus,1192 ac





Η Γέννησις,Οσιος Λουκάς Βοιωτίας,10ος αι./Nativity,Hosios Loukas of Viotia,10th cent.






Η Γέννησις,Ι.Μονή Βατοπαιδίου,14ος αι./Nativity,Vatopedi monastery,14th cent





Η Γέννησις, Περίβλεπτος Μυστρά,14ος αι./Nativity,Perivleptos Mystras,14th cent.





Η Γέννησις,Παντάνασσα Μυστράς,15ος αι./Nativity,Pantanassa Mystras,15th cent.





Γέννησις,Ρώσσικη εικόνα,15ος αι./Nativity,Russian icon,15th cent





Γέννησις,Ρώσικη εικόνα,15ος αι/Nativity,Russian icon,15th cent.





Η Γέννησις,Α.Ρουμπλιώφ,15ος αι/Nativity,A.Rublief,15th cent





Η γέννησις,Γιάννης Τσαρούχης,1946/Nativity,Giannis Tsarouchis,1946







Η Γέννησις,Δ.Συρεγκέλας,2013/Nativity,Dimitris Siregelas,2013




                                      
Η Γέννησις,Σοφία Λουκά 2017/ Nativity, Sofia Louka 2017












Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου