Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
Ὁ γέρων Συμεών, κατά τήν παράδοση, ἦταν ἱερέας τοῦ ναοῦ κι ἐπειδή ἀμφέβαλε γιά τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία, καταδικάστηκε νά φθάσει στο βαθύ γῆρας καί νά βεβαιωθεῖ γι' αὐτήν. Ήταν αὐτός λοιπόν πού ἀπάντησε τόν Κύριο καί τόν ἀγκάλιασε ὡς βρέφος. Καί ἡ γιορτή τῆς Ὑπαπαντῆς, ὅπως καί ἡ εἰκόνα της, ἐκφράζουν στήν κύρια σημασία τους τή χαρά τῆς ἐκπλήρωσης τῶν ὑποσχέσεων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης γιά τόν ἐρχομό τοῦ Σωτήρα. Στό πρόσωπο τοῦ Συμεών εἶναι, ἄς ποῦμε, συγκεντρωμένη ή παλαιοδιαθηκική εὐσέβεια καί ὅλη ἡ ἄσβηστη δίψα τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ γιά τή συνάντηση μέ τό Λυτρωτή καί εἶναι ἀκριβῶς ὁ Συμεών πού ἔλαβε τήν πρόρρηση ὅτι δέν θά πεθάνει πρίν δεῖ μέ τά μάτια του τόν Χριστό. Ἡ ἀναμονή του βραβεύτηκε καί ἦταν ἐκεῖ κατά τήν Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου, ὀκτώ μέρες μετά τή γέννησή Του, ὅταν ή Μητέρα καί ὁ Ἰωσήφ τόν ἔφεραν στο ναό γιά τήν περιτομή. Στήν εἰκόνα, ὁ γέρων Συμεών παρουσιάζεται να κρατᾶ στά χέρια του τόν Σωτήρα· ὅλες οἱ γραμμές τῆς εἰκόνας τοῦ γέροντα ἐκφράζουν, θά μποροῦσε κανείς να πεῖ, τήν ἐκπλήρωση˙ στήν κίνηση καθώς κρατᾶ τόν Κύριο τήν γεμάτη ἀπό ὅλες τίς παλαιοδιαθηκικές ἐλπίδες.
Σκύβει ὀλόκληρος πάνω ἀπό τό θεῖο παιδί ὅλες οἱ γραμμές τοῦ σώματος τείνουν πρός τόν Κύριο, λυγίζουν καί δίνουν σε μιά καμπυλωτή κίνηση τό δοχεῖον πού δέχεται τό περιεχόμενό του, τή χάρη τά χέρια τοῦ θεοδόχου Συμεών, σκεπασμένα μέ ταπείνωση ἀπό μιά ἄκρη τοῦ ἐνδύματός του, σχηματί ζουν το θρόνο πού προετοιμάστηκε γιά τόν Σωτήρα.
Ὁ Σωτήρας ἐμφανίζεται καθιστός στα χέρια τοῦ Συμεών, ὄχι σὰν ἕνα συνηθισμένο βρέφος, ἀλλά σάν Παιδί-βασιλιάς ὀκτώ ἡμερῶν καθισμένο στόν θρόνο του. Το δεξί του χέρι εὐλογεῖ τόν σκυμμένο Συμεών, τό ἀριστερό του κρατά ἕνα κλειστό εἰλητάριο που δίνει τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Το κεφάλι τοῦ Κυρίου στήν εἰκόνα τῆς Ὑπαπαντῆς δέν στρέφει πρός τή Μητέρα, ἀλλά πρός τόν Συμεών καί σ' αὐτή τήν κίνηση τῆς κεφαλῆς τοῦ Χριστοῦ προσδιορίζεται ὁ χαρακτήρας τῆς ἀποστολῆς του· αὐτός ὁ χαρακτήρας ἐπαναλαμβάνεται, ὅταν δωδεκαετής ὁ Ἰησοῦς συνδιαλέγεται τήν ἡμέρα τῆς Μεσοπεντηκοστῆς στό ναό μέ τούς ἱερεῖς καί εἶναι σάν ἀπομακρυσμένος ἀπό τή μητέρα του. Καί αὐτή ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τήν οἰκογένειά του ὑπογραμμίζεται ἀπό ὅλη τή σύνθεση τῆς εἰκόνας, ἀπό τήν κατανομή τῶν παραστάσεων στήν ἐπιφάνειά της.
Τό κέντρο τῆς εἰκόνας δέν καλύπτεται ἀπό μιά ἀνθρώπινη παράσταση, ἀλλά ἀπό ἕνα ἱερό στεφανωμένο μέ μία σινδόνη στερεωμένη σε κολόνες. Τό ἱερό καί οἱ κολόνες μέ τή σινδόνη μοιάζουν νά διαιροῦν τήν εἰκόνα στα δύο. Από τη μία πλευρά τῆς εἰκόνας παρουσιάζονται ή Θεομήτωρ καί ὁ Ἰωσήφ᾿ ἀπό τήν ἄλλη φαίνονται ὁ μνήστωρ Ιωσήφ φέρει στα χέρια του δύο περιστέρια ὡς προσφορά στο ναό γιά τήν τελετή τῆς περιτομῆς. Αὐτά τά δύο περιστέρια κατανοοῦνται ἀπό τήν Ἐκκλησία συμβολικά, ὡς τά ἀρχέτυπα τοῦ ἰουδαϊκοῦ καί εἰδωλολατρικοῦ κόσμου. Ἡ Θεομήτωρ παρουσιάζεται σκυμμμένη καί τά χέρια της φαίνονται στην κίνησή τους σάν να κραττοῦν ἀκόμη τον Χριστό· ἀλλά ὁ Χριστός δέν βρίσκεται πιά στα χέρια της, τόν κρατεῖ ὁ Συμεών ὁ Θεοδόχος. ᾿Ανάμεσα στόν Συμεών καί τή Θεομήτορα ὑψώνεται τό ἱερό, στο κέντρο μάλιστα τῆς εἰκόνας, σχηματίζοντας ἕνα φράγμα ἀπαγορευτικό. Η Θεομήτωρ παρουσιάζεται στερημένη από τον Υιό της σ' ὅλη τή μορφή της καί στα σηκωμένα χέρια της, πού μοιάζουν νά φέρουν ἀκόμα τόν Σωτήρα, ὑπάρχει μία θλίψη ἀπερίγραπτη. Σ' αὐτήν βλέπουμε τήν προτύπωση τοῦ μητρικοῦ πόνου πού τῆς ἀναγγέλει ὁ Συμεών: «...καί σοῦ τήν καρδίαν διε-λεύσεται ρομφαία...». Στήν κίνηση τῶν χεριῶν καί ὅλου τοῦ χαμοῦ τοῦ Υἱοῦ της, χαμοῦ πού δοκίμασε ἐκείνη μπροστά στόν σταυρό.
Ἡ Ὑπαπαντή ἀποτελεῖ μέρος τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν, ἀλλά ἀπό τό λειτουργικό της περιεχόμενο πλησιάζει ἰδιαίτερα τίς Θεομητορικές καί παλαιότερα ἀπό τήν ἐποχή τῆς ἐμφάνισής της ἐθεωρεῖτο σάν μιά ἑορτή ἀφιερωμένη στήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Στήν εἰκόνα τῆς ἑορτῆς, οἱ παραστάσεις τῆς Παναγίας καί τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἰσοδύναμες σέ παρουσία. Τό παιδίο-Σωτήρ καθήμενο στήν ἀγκάλη τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Θεοδόχου, ὁ ὁποῖος ὡς παλαιός κόσμος λαμβάνει τόν Σωτήρα καί πληροῦται ἀπό τή Θεότητα καί ή Θεομήτωρ, πού στρατεύεται στόν δρόμο τοῦ σταυροῦ, πού εἶναι τό δῶρο τοῦ Υἱοῦ της στόν κόσμο, τό δῶρο τῆς σωτηρίας. Καί ὁλόκληρη ἡ εἰκόνα ἐκφράζει στη δομή της αὐτή τή διπλῆ φύση τῆς ἑορτῆς. Τή χαρά τῆς Ὑπαπαντῆς καί τή λύπη τοῦ πάθους, πού περιέχουν τά λόγια τοῦ Συμεών τοῦ Θεοδόχου, λόγια προφητικά: «Ιδού οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ καί εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Τά λόγια αὐτά εἶναι γεμάτα ἀπό ἐσχατολογικό περιεχόμενο πού ἀναφέρεται στήν ἀποστολή τοῦ Σωτήρα. Εἶναι γεμάτα από προφητική θεωρία τῶν ἐσχάτων χρόνων καί τῆς ἀναμονῆς τῆς τελικῆς κρίσης καί τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Καί ἔχουν το ἴδιο έσχατολογικό νόημα πού γεμίζουν τούς λόγους πού ἀπευθύνονται στη Θεομήτορα: «Σηκώνεις τίς θλίψεις ὅλες τοῦ κόσμου γιά τή σωτηρία τοῦ ἀμαρτωλοῦ ἀνθρώπινου γένους».
Πηγή:
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟΥ .
Π.Γρηγορίου Κρούγκ. Εκδοσεις Παναγόπουλου
Μεταφραση Σπυριδωνος Μαρίνη
–————————————
The Presentation of the Lord
The presentation of Jesus in the temple is the encounter between humanity and God, personified by the elder Simeon. The entire Old Testament saw the fulfillment of its hopes embodied in this moment. Simeon, who had been kept alive until old age, finally witnessed the arrival of the Savior, held God in his arms, and was thus given his name: "He who received God." He lived for the fulfillment of his expectation and held in his hands the consolation of Israel—Christ Emmanuel.
According to tradition, Simeon was a priest of the temple. Because he doubted the coming of the Messiah, he was condemned to reach an advanced age and be assured of His arrival. He was the one who met the Lord and embraced Him as an infant. The feast of the Presentation, as well as its icon, express the joy of the fulfillment of the Old Testament promises regarding the coming of the Savior. In the person of Simeon, we see the accumulated piety of the Old Testament and the unquenchable thirst of the Jewish people for the encounter with the Redeemer. Simeon was the one who received the prophecy that he would not die before seeing Christ with his own eyes. His patience was rewarded, and he was there at the Presentation of the Lord, eight days after His birth, when His Mother and Joseph brought Him to the temple for His circumcision.
In the icon, the elder Simeon is shown holding the Savior in his arms. His entire posture and gestures express the fulfillment of his long wait. He bends entirely over the divine Child, all the lines of his body converging towards the Lord, forming a throne prepared for the Savior.
The Savior appears seated in Simeon’s arms, not as an ordinary infant but as an eight-day-old King seated on His throne. His right hand blesses the bowed Simeon, while His left holds a closed scroll, symbolizing the remission of sins. The Lord’s head in the icon does not turn toward His Mother but toward Simeon, highlighting the nature of His mission. This moment is echoed later when, at twelve years old, Jesus dialogues with the priests in the temple, seemingly distant from His mother. This distancing from His family is emphasized in the composition of the icon.
At the center of the icon is not a human figure but a sacred altar draped with a cloth, supported by columns, dividing the scene into two parts. On one side stand the Theotokos and Joseph; on the other, Joseph holds two doves as an offering in the temple for the circumcision ceremony. The Church interprets these doves symbolically as representing the Jewish and Gentile worlds.
The Theotokos is shown bowing, her hands still positioned as if holding Christ, though He is no longer in her arms—He is now held by Simeon. Between them stands the temple, forming a visual barrier. The Theotokos appears bereft of her Son, her hands raised as if still carrying Him, expressing an indescribable sorrow. This foreshadows the maternal grief that Simeon prophesies: "...and a sword will pierce your own soul too..."—a foretelling of the pain she would experience at the Cross.
The Presentation is one of the feasts of the Lord, but in its liturgical essence, it closely resembles Marian feasts. In earlier times, it was considered primarily a feast dedicated to the Mother of God. In the icon of the feast, the figures of the Theotokos and Christ hold equal prominence. The Child-Savior, seated in the arms of the righteous Simeon, represents the Old World receiving the Savior and being filled with divinity. Meanwhile, the Theotokos embarks on the path of the Cross, offering her Son as the world's gift of salvation. The entire composition of the icon reflects this dual nature of the feast—the joy of the Presentation and the sorrow of the Passion—captured in the prophetic words of Simeon:
"Behold, this child is destined for the fall and rising of many in Israel and as a sign that will be opposed."
These words carry an eschatological meaning, referring to the mission of the Savior, the final judgment, and the future age. Similarly, the words addressed to the Theotokos emphasize her role in bearing the sorrows of the world for the salvation of humankind.
Source:
NOTES OF AN IKONOGRAPHER.
Fr. Gregory Krug. Panagopoulos Publications.
Translation by Spyridon Marinis
Γ. Κλόνυζας 1580-1600,Ραβένα/G.Klontzas 1580-1600,Ravenna
1500μχ/1500ac
Πάτμος, Γ.Κλόντζας, 1580-1600/Patmos, G. Klontzas, 1580-1600
Σινά 14ος αι./ Sina 14th c. 
Σινά 12ος αι./ Sina 12th c. 
